Kilka słów o inicjatywie Unii Europejskiej w sprawie jednolitego rynku cyfrowego

W dniu 6 maja 2015 roku Komisja Europejska wydała komunikat w sprawie strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego. Pod koniec maja Rząd zakończył konsultacje społeczne w sprawie tej inicjatywy. Na czym miałaby polegać nowa europejska strategia?

Jednolity rynek cyfrowy – gdzie szukać usprawnień

Komisja Europejska dostrzegła wpływ technologii na funkcjonowanie rynku wspólnotowego. Jak to zwykle w Unii, proponuje się zmiany i wsparcie finansowe w trzech filarach:

• lepszy dostęp dla konsumentów i przedsiębiorców do towarów i usług dostępnych w sieci, przede wszystkim zniesienie różnego rodzaju barier transgranicznych,
• stworzenie dla sieci i usług cyfrowych uwarunkowań pozwalających na optymalny rozwój, z naciskiem na innowacyjność, inwestowanie i uczciwą konkurencję, a także
• wprowadzenie rozwiązań mających na celu maksymalizację potencjału gospodarczego UE.

Z zaprezentowanej strategii wynika, że w obszarach, w których stwierdzone zostanie istnienie koniecznych do eliminacji barier, zostaną podjęte działania legislacyjne. Mowa jest także o ułatwieniach dla finansowania biznesu innowacyjnego i kreatywności, które mają być sercem europejskiej gospodarki cyfrowej. Celem strategii jest osiągniecie przez państwa członkowskie UE dodatkowego wzrostu na poziomie kilkuset miliardów euro w przeciągu kilku lat. Ten trend miałby skutkować także powstaniem nowych miejsc pracy.

Jednolity rynek cyfrowy a geo-blocking

Strategia wskazuje zasadność ograniczenia geo-blokowania (geo blocking), czyli technicznych ograniczeń w dostępie do cyfrowych treści, ściśle powiązanych z domniemanym położeniem geograficznym użytkownika. Skutkiem geo-blockingu może być brak dostępności określonych towarów lub usług dla domniemanych mieszkańców określonego obszaru, dostępność tych towarów w cenie dostosowanej do danego obszaru geograficznego lub niemożność połączenia się z wybraną stroną internetową, niekiedy w wyniku przekierowania. Takie ograniczenia mają bezpośredni wpływ nie tylko na dostępność towarów i usług, ale też na zaufanie konsumentów do tej części rynku e-commerce. Komisja Europejska postuluje zniesienie w tym obszarze nieuzasadnionych ograniczeń.

Big Data, Internet of Things

Strategia wspomina również o ułatwieniach dla gospodarki opartej na analityce Big Data i postuluje stworzenie optymalnego kontekstu prawnego dla rozwoju technologii przetwarzania w chmurze (cloud computing). Wskazuje się na ogromne znaczenie ochrony przed sieciowymi zagrożeniami, przede wszystkim w obrębie dostępności do danych wrażliwych – takich jak adres zamieszkania czy numer rachunku bankowego.

Komisja dostrzega poza tym bariery przed tworzeniem transgranicznych usług przechowywania danych w chmurze, dlatego mowa jest o dalszych zmianach i ujednoliceniu przepisów o ochronie danych osobowych z jednej strony i zapobieganiu nadmiernym ograniczeniom odpowiedzialności usługodawców za wyrządzoną szkodę z drugiej. Nowym wyzwaniem dla prawodawców UE jest zjawisko Internetu Rzeczy (Internet of Things, IoT), czyli połączenia cyberprzestrzeni ze światem materialnym za pomocą urządzeń. Komisja Europejska widzi potencjalne korzyści standaryzacji rozwiązań technicznych w całym sektorze ICT i unowocześnianiu infrastruktury telekomunikacyjnej, co miałoby ułatwić połączenie rynków i potencjalnie umożliwić UE konkurowanie z innymi krajami, przed wszystkim azjatyckimi, w zakresie usług technicznych dla sektora usługowego i przemysłowego. Miałoby to dotyczyć nawet ograniczeń w zakresie pobierania opłat roamingowych.

Jednolity rynek cyfrowy a media społecznościowe

Komisja postuluje także regulację, jak to określa, „platform sieciowych”, czyli rozwiązań w rodzaju wyszukiwarek, porównywarek cenowych, platform e-handlu czy mediów społecznościowych. W ocenie Komisji Europejskiej rozwój tych narzędzi ma wiele korzystnych skutków, ale tworzy także nowe zagrożenia, które należy zdiagnozować i w razie potrzeby poddać odpowiednim regulacjom. Dotyczyłyby one między innymi zarządzania gromadzonymi przez platformy informacjami, kwestii dotyczących posiadania pozycji umożliwiającej narzucanie użytkownikom platform potencjalnie niekorzystnych warunków umowy, nie zawsze jasnych mechanizmów cenowych itd.

Zmiany w zakresie procedury „notice and takedown”

Mechanizm notice and takedown w obecnym kształcie opisywaliśmy wcześniej (zobacz: Notice and takedown – jedna z najważniejszych zasad rozwoju Internetu). W ocenie Komisji obecna procedura notice and takedown nie zawsze jest skuteczna i nie zawsze działa na korzyść poszkodowanych. Zdarza się, że treści legalne są usuwane z sieci bez powodu. Rozważone zostanie, czy na service provider’ów zostaną nałożone obowiązki starannego działania, które w dotychczasowym mechanizmie notice and takedown były marginalne.

Tańsze przesyłki, rozliczenia VAT, prawa autorskie do utworów audiowizualnych

Według analiz Komisji, jednym z najpoważniejszych ograniczeń rozwoju transgranicznego rynku e-commerce są ceny przesyłek. Postulowane jest zatem stworzenie ułatwień dla konkurencyjnych transgranicznych usług pocztowych i kurierskich. Miałyby być korzystne cenowo i jednocześnie wychodzić naprzeciw wysokim wymaganiom konsumentów. Strategia stawia także nacisk na usprawnienie ochrony praw konsumenta. Dalsze ujednolicenia w tym zakresie miałyby zmniejszyć opory przedsiębiorców przed obecnością na wspólnym rynku cyfrowym.

Rozważa się także uproszczenie rozliczeń VAT w obrębie handlu elektronicznego. Miałoby to nastąpić poprzez powiązanie obowiązku podatkowego z lokalizacją dostarczającego usługi przez Internet przedsiębiorcy. Mowa jest też o uproszczeniu rozliczania VAT od oferowanych w sieci towarów. Wspomina się również o dalszym unowocześnieniu prawa autorskiego. Ten postulat ma dotyczyć między innymi zniesienia transgranicznych barier dostępu do legalnych treści audiowizualnych. Zmiany miałyby dotknąć między innymi rozwiązań zawartych w Dyrektywie o audiowizualnych usługach medialnych (2010/13/UE).

Jednolity rynek cyfrowy a kompetencje cyfrowe obywateli

Na koniec, Komisja Europejska dostrzega sens w rozwijaniu przez państwa członkowskie dostępnych przez Internet usług administracji, a także postuluje pogłębianie kompetencji cyfrowych obywateli wszystkich państw Unii na wspólnym rynku pracy.

Podsumowując, Komisja konsekwentnie stawia na innowacyjność, nowe technologie, wsparcie dla start-up’ów oraz małych i średnich przedsiębiorstw.

Zgodnie z założeniami strategii, postulowane zmiany mają być wprowadzone całkiem niedługo. Przykładowo, propozycje regulacji w sprawie geo-blockingu planowane są już na pierwszą połowę 2016 roku.

***

Fot.: zdjęcie pochodzi z banku zdjęć Fotolia