Know-how a podatki. Jak rozliczyć podatkowo know-how?

Cechą charakterystyczną firm z branży kreatywnej, wyróżniającą je od innych podmiotów gospodarczych jest prowadzenie działalności w oparciu pewnego rodzaju know-how. Jakkolwiek trudnym wydawać się może już samo określenie know-how danej firmy, tak jeszcze więcej problemów może sprawić podatkowe rozliczenie know-how w prowadzonej działalności gospodarczej. W niniejszym artykule postaram się wskazać najważniejsze z punktu widzenia przedsiębiorcy obszary, w których know-how styka się podatkami.

Know-how a podatki – definicja know-how

Jak łatwo można się domyślić definicja legalna know-how nie została zawarta w polskich ustawach podatkowych. W miejscach, w których prawo podatkowe milczy, z pomocą podatnikom przychodzi judykatura. Tak, Naczelny Sąd Administracyjny, w wyroku z dnia 31 lipca 2013 r.* orzekł, że:

know-how to zespół informacji poufnych, istotnych i zidentyfikowanych we właściwej formie.

Zdaniem NSA termin „poufny” oznacza, że przedmiot umowy nie jest powszechnie dostępny i znany, termin „istotny” wskazuje, że określone informacje są ważne i niebanalne, zaś termin „zidentyfikowany” stwierdza, że know-how jest opisane lub utrwalone w taki sposób, aby możliwe było sprawdzenie, że spełnia ono kryterium poufności i istotności. Na szczególną uwagę zasługuje zatem fakt, że aby  w ogóle zacząć mówić o know-how w podatkach, warto byłoby je w pierwszej kolejności utrwalić, np. w formie pisemnej.

Know-how a podatki – amortyzacja?

Skoro już mniej więcej wiemy, czym jest know-how, możemy postarać się znaleźć odpowiedzieć na podstawowe pytanie – czy wytworzone w firmie know-how może wpłynąć, pozytywnie lub negatywnie na rozliczenia z organami podatkowymi? Poszukiwanie odpowiedzi można rozpocząć od próby zaliczenia know-how w koszty uzyskania przychodów. Analizując przepisy ustaw o podatkach dochodowych natrafiamy na przepisy dotyczące amortyzacji.

Amortyzacji – czyli rozłożenia wartości know-how w czasie i stopniowym zaliczaniem części takiej wartości do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności (amortyzacja jest zatem kosztem, z którym nie wiąże się ciągły wypływ środków pieniężnych).

Zgodnie z ustawami o podatkach dochodowych, amortyzacji podlega wartość niematerialna i prawna – nabyta nadająca się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywana na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddana przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy.

Wydawać by się mogło, że stworzone w firmie know-how spełnia powyższą definicję i tym samym może podlegać podatkowej amortyzacji. Niestety, tak dobrze nie jest.

Organy podatkowe stoją bowiem na stanowisku, że nie można mówić o wartości „nabytej”, w sytuacji, w której jest ona „wytworzona” w firmie podatnika. Zatem, aby móc amortyzować know-how, trzeba je wpierw nabyć – by ktoś jednak mógł nabyć know-how, w pierwszej kolejności ktoś musi know-how zbyć.

Know-how a podatki – aport do spółki? Sprzedaż?

Wydawać by się mogło, że problem z nabyciem „know-how” i rozpoczęciem jego podatkowej amortyzacji można rozwiązać dokonując np. aportu do spółki i obejmując w niej udziały. Niestety, ustawodawca wprost wykluczył taką sytuację, stwierdzając, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych wniesionych do spółki w postaci wkładu niepieniężnego, stanowiących równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (nomen – omen: know-how). Pozostaje zatem nabycie know-how w umowie sprzedaży.

Sprzedaż know-how, wytworzonego w ramach działalności gospodarczej opodatkowana jest nie inaczej, jak przychód z działalności gospodarczej – w zależności od wybranej formy opodatkowania 18/32% lub 19%. Nabywca know-how będzie mógł je amortyzować, odpisując miesięcznie w koszty uzyskania przychodu 1/60 nabytej wartości (minimalny okres amortyzacji wynosi bowiem 5 lat).

Know-how a podatki – podatek VAT

Sprzedając know-how do innej firmy należy również zastanowić się jak taka transakcja powinna być opodatkowana w VAT. Opodatkowaniu tym podatkiem VAT podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług należy rozumieć zaś każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Mając powyższe na względzie, sprzedaż know-how traktowane jest jako świadczenie usług i opodatkowane podatkiem VAT. Ustawodawca nie przewidział specjalnej stawki dla sprzedaży know-how – zatem sprzedaż taka powinna być opodatkowana na zasadach ogólnych, 23% podatkiem VAT.

Know-how a podatki. Podsumowanie

Bezsprzecznie rozliczenie know-how w ramach działalności gospodarczej budzi wiele kontrowersji i wiąże się z pewnymi rozczarowaniami.

Trudno bowiem może być pogodzić się z tym, że wytworzona w firmie wartość niematerialna i prawna (jaką zgodnie z ustawami podatkowymi jest know-how) nie jest zaliczana do kosztów uzyskania przychodów.

Dodatkowo, wniesienie know-how w ramach aportu do spółki również nie wiąże się z korzyściami podatkowymi związanymi z dokonywaniem odpisów amortyzacyjnych. Sprzedając know-how wytworzone w prowadzonej działalności gospodarczej należy pamiętać, aby objąć je podatkiem VAT (pod warunkiem, że firma nie korzysta ze zwolnienia z tego podatku).

***

*sygn. III SA 1661/02

grafika autorstwa Helloquence (unsplash.com)