Czy logo Twojej firmy na pewno nie jest plagiatem?
Zarzuty o plagiat logotypów to chleb powszechni. Co chwilę wybucha kolejna afera z logiem w roli głównej. Nic dziwnego, że fora dla grafików i przedsiębiorców pełne są zapytań o to, czy nowo zaprojektowane logo nie jest przypadkiem plagiatem…
Czy istnieje sposób, aby sprawdzić, czy logo nie narusza praw osób trzecich? Jak zbadać, czy zaprojektowany właśnie znak graficzny nie jest kopią znaku już funkcjonującego na rynku? Jak ustrzec się przed przykrymi niespodziankami i uzyskać bezpieczeństwo jeszcze zanim logo ujrzy światło dzienne (i zostanie wystawione na krytykę przez uważanych internautów)?
Logo czyli znak rozpoznawczy Twojej firmy
Każdy rozpoczynający swoją działalność przedsiębiorca staje przed koniecznością stworzenia swojego własnego oznaczenia odróżniającego – logotypu firmy. Proces powstawania loga odbywa się najczęściej w następujący sposób: przedsiębiorca zwraca się do agencji kreatywnej lub zleca wykonanie logotypu zaprzyjaźnionemu grafikowi. Po ustalonym przez zainteresowane strony okresie czasu przedsiębiorca otrzymuje logo, które w większym lub w mniejszym stopniu, odpowiada jego wyobrażeniom o „idealnym logotypie”. Jeśli logo spełnia oczekiwania estetyczne przedsiębiorcy dochodzi do zakończenia prac, a logo trafia na stronę firmową przedsiębiorcy, jego wizytówki i szereg innych materiałów promocyjnych.
Niewielu grafików czy przedsiębiorców decyduje się przeprowadzić badanie czystości oznaczenia jeszcze przed zaprezentowaniem światu swojego logotypu. A szkoda, bo jest to jeden z najskuteczniejszych sposobów uchronienia się przed (ewentualnymi) przyszłymi przykrymi konsekwencjami.
(Bez)cenne badanie
Aby upewnić się co do tego, czy nowo powstały logotyp nie jest plagiatem (zobacz rónież: Co (nie) jest plagiatem?), należy w pierwszej kolejności przeprowadzić badanie znaków towarowych już funkcjonujących na rynku. Takie badanie można dokonać przy pomocy internetu, przeszukując bazy zarejestrowanych znaków towarowych, korzystając z publicznie dostępnych baz zarejestrowanych znaków towarowych:
w Polsce: wyszukiwarka Urzędu Patentowego RP: https://ewyszukiwarka.pue.uprp.gov.pl/search/simple-search?lng=pl
w Unii Europejskiej: wyszukiwarka EUIPO (Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności intelektualnej): https://euipo.europa.eu/eSearch/
Polecam szczególnie tę ostatnią bazę znaków towarowych, która umożliwia twórcy przeciągnięcie pliku z obrazkiem we wskazane pole, aby otrzymać (szybko i bezpłatnie) porównanie projektu z już istniejącymi znakami towarowymi na terenie UE:
Podobieństwo nowego logotypu do już funkcjonujących na rynku znaków towarowych powinno być oceniane na trzech płaszczyznach:
- płaszczyźnie wizualnej,
- płaszczyźnie fonetycznej i
- płaszczyźnie znaczeniowej.
Co istotne, podobieństwo projektowanego logotypu do wcześniejszych, już funkcjonujących na terenie UE znaków towarowych powinno być przeprowadzone dla tych samych lub podobnych towarów lub usług, dla których przeznaczony ma być projektowany logotyp.
Dlatego najlepiej, gdy badanie zostaje przeprowadzone jeszcze na etapie powstawania projektu znaku firmowego, a nie już po jego powstaniu (i – co gorsza – zaakceptowaniu przez klienta).
Mając wiedzę o wcześniejszym funkcjonowaniu podobnego znak na rynku można zaoszczędzić nie tylko czas, ale i pieniądze niezbędne do dokonania poprawek w stworzonej już identyfikacji wizualnej.
Logo a przeniesienie praw autorskich
Przedsiębiorca powinien zadbać o prawidłowe nabycie praw autorskich do zaprojektowanego logotypu, a więc – najlepiej jeszcze przed rozpoczęciem etapu projektowania – zawrzeć z projektantem umowę o dzieło wraz z przeniesieniem praw autorskich.
Zobacz także: Umowa o przeniesienie praw autorskich – co powinno się w niej znaleźć?
Warto pamiętać, że umowa o przeniesienie praw autorskich musi mieć formę pisemną (ewentualnie być podpisana kwalifikowanym podpisem elektronicznym).
Umowa to również najlepsze miejsce do tego, aby – dzięki odpowiednim postanowieniom i zobowiązaniom – upewnić się (jeżeli zamawiającemu na tym w ogóle zależy), że:
- twórca, którego wybraliśmy na wykonawcę naszego nowego logo, będzie rzeczywistym twórcą nowego logo (tj. projekt nie zostanie przygotowany przez podwykonawcę);
- twórca, którego wybraliśmy na wykonawcę naszego nowego logo, nie będzie korzystał z bazy grafik/logotypów stockowych (zobowiązanie do samodzielnego wykonania całości projektu).
Logo plagiatem – odpowiedzialność za ewentualne naruszenie
Często spotykam się z pytaniem o to, kto odpowiada w przypadku ewentualnego naruszenia: projektant, który wykonał logo zgodnie z wytycznymi zamawiającego czy przedsiębiorca, który zdecydował się wprowadzić do obrotu logotyp, który narusza prawa osób trzecich?
Jeżeli w umowie projektant zadeklarował, że jego projekt nie narusza praw osób trzecich, a potem – już po wprowadzeniu przez przedsiębiorcę logotypu na rynek – okazało się, że jednak tak nie jest, za ewentualne naruszenie odpowie twórca logotypu.
Co do zasady jednak, to w interesie zarówno twórcy logotypu, jak i zamawiającego znak graficzny przedsiębiorcy jest zadbanie o to, aby finalne dzieło nie stanowiło naruszenia praw osób trzecich. O przeprowadzeniu stosownego badania powinien pamiętać zatem zarówno zamawiający logo, jak i jego wykonawca.
Jak sprawdzić czy logo nie jest plagiatem?
Istnieją sposoby na to, aby zawczasu uchronić się przed zarzutami o plagiat. W pierwszej kolejności warto zadbać o samodzielne przeprowadzenie stosownego badania, już na etapie projektowania logotypu, korzystając chociażby z ww. wyszukiwarek zarejestrowanych znaków towarowych UPRP oraz EUIPO.
W przypadku, gdy projektant (lub przedsiębiorca) będzie miał wątpliwości lub zaistnieje potrzeba przeprowadzenia szczegółowego badania, warto skorzystać z doradztwa profesjonalisty, który przeprowadzi badanie czystości oznaczenia i przygotuje stosowny dokument (raport z przeprowadzonego badania).
Przeprowadzenie szczegółowego badania to najlepszy sposób na to, aby uzyskać bezcenne poczucie bezpieczeństwa oraz pewność, że nowo powstałe oznaczenie graficzne będzie mogło nie tylko być z dumną zaprezentowane publicznie, ale również – będzie mogło zostać zarejestrowane jako znak towarowy (dzięki czemu jego wartość rynkowa będzie mogła bezpiecznie rosnąć z każdym rokiem działania przedsiębiorstwa).
***
Zobacz także:
- Prawna ochrona marki osobistej. Prawo do firmy a znak towarowy.
- Przeniesienie praw autorskich vs. udzielenie licencji
Fot.: zdjęcie autorstwa Kaspars Grinvalds pochodzi z banku zdjęć Fotolia