Ochrona znaków towarowych i wzorów przemysłowych w UE – relacja z sympozjum

Opublikowano

W dniach 8-9 czerwca 2017 r. w Warszawie odbyło się zorganizowane przez Urząd Patentowy RP Sympozjum naukowe „Ochrona znaków towarowych i wzorów przemysłowych w Unii Europejskiej”. Wydarzenie skierowane było do profesjonalistów z zakresu prawa własności przemysłowej, w szczególności do prawników oraz przedstawicieli świata nauki.

Ochrona znaków towarowych i wzorów przemysłowych w UE – sympozjum

W programie Sympozjum uwzględnione zostały m.in. zagadnienia dotyczące:

  • używania znaku towarowego UE,
  • przekształcenia znaku towarowego w nazwę rodzajową lub cechę produktu,
  • licencjonowania znaków towarowych oraz
  • zasad funkcjonowania w obrocie umów licencyjnych i franczyzowych w odniesieniu do prawa konkurencji.

Wśród znakomitych gości Sympozjum znaleźli się m.in. sędzia Beata Piwowarska, przewodnicząca Sądu Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych, prof. Maciej Szpunar – rzecznik generalny w TS UE, dr hab. Paweł Podrecki z Katedry Prawa Własności Intelektualnej UJ, prof. Ryszard Skubisz, dr hab. Ewa Skrzydło-Tefalska z z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz dr Julia Chlebny z Uniwersytetu Łódzkiego.

Dzień pierwszy: Towary w tranzycie oraz umowy licencyjne

Poranna część pierwszego dnia Sympozjum poświęcona była tematowi towarów w tranzycie. W tej części z wystąpieniem indywidualnym wystąpiła prof. Ewa Skrzydło-Tefalska z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, która wyjaśniła słuchaczom najważniejsze zagadnienia dotyczące tranzytu w unijnym kodeksie celnym, zasady stosowania przepisów porozumienia GATT – Układu Ogólnego w sprawie Taryg Celnych i Handlu oraz przypomniała orzeczenia m.in. w sprawach C-383/98 Polo/Lauren, C-446/09 i C-445/09 Philips i Nokia oraz C-98/13 Blomqvist.

Następnie z prezentacją dot. ochrony unijnego znaku towarowego w tranzycie wystąpił Pan Dariusz Kuberski – Prokurator b. Prokuratury Generalnej. Prelegent przedstawił przepisy karne znajdujące się w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej, których zadaniem jest chronić  prawa własności intelektualnej uczestników obrotu towarami oraz wyjaśnił stosowane w praktyce zasady postępowania z zatrzymanymi towarami.

Popołudniowa część pierwszego dnia Sympozjum poświęcona została zagadnieniu licencji na znaki towarowe oraz umowom franczyzowym.  Podczas tej części wykład na temat umów licencyjnych i franczyzowych w odniesieniu do prawa konkurencji wygłosił dr hab. Paweł Podrecki. Pierwsza część wystąpienia dr hab. Pawła Podreckiego dotyczyła zasad ustalania cen wynikających z prawa unijnego oraz z przepisów prawa polskiego, m.in. z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

W drugiej części wystąpienia prelegent zwrócił uwagę na zagadnienie ochrony informacji poufnych w przedsiębiorstwie wynikające m.in. z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem (jeszcze nieimplementowanej, planowana implementacja – 2018 r.). Dr hab. Paweł Podrecki zwrócił uwagę na fakt, że polscy przedsiębiorcy są w korzystnej sytuacji, gdyż w naszym krajowym porządku prawnym funkcjonuje już od dawna instytucja tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji), przy pomocy której nie tylko informacje poufne jako całość mogą być chronione jako tajemnica przedsiębiorstwa ale również fragmenty tych informacji.

Dzień drugi: Forma i kształt towaru – jak je skutecznie chronić?

Drugi dzień Sympozjum naukowego „Ochrona znaków towarowych i wzorów przemysłowych w Unii Europejskiej” poświęcony był problematyce skutecznej ochrony prawnej form i kształtów towarów. Wystąpienia indywidualne drugiego dnia Sympozjum zaprezentowali m.in.: prof. Maciej Szpunar, rzecznik generalny w Trybunale Sprawiedliwości UE, dr Anna Tischner z Uniwersytetu Jagiellońskiego, sędzia Beata Piwowarska, przewodnicząca Sądu Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych, Pani Dominika Walicka, przedstawicielka Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej oraz prof. Ryszard Skubisz.

Prof. Maciej Szpunar, rzecznik generalny w Trybunale Sprawiedliwości UE wygłosił wykład pt. „Dopuszczalność rejestracji znaków przestrzennych przedstawiających kształt towaru”. Rzecznik przypomniał, że zgodnie z art. 3 ust. 1 obowiązującej obecnie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 2008/95/WE mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych oznaczenia, które składają się wyłącznie z (i) kształtu wynikającego z charakteru samych towarów (ii) kształtu niezbędnego do uzyskania określonego efektu technicznego lub (iii) kształtu zwiększającego znacznie wartość towaru nie mogą być zarejestrowane jako znaki towarowe.

W nowej dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z dnia 16 grudnia 2015 r., której wejście w życie planowane jest na styczeń 2019 r., treść wspomnianego artykułu zmieni się następująco: oznaczenia, które składają się wyłącznie z (i) kształtu lub innej właściwości, wynikających z charakteru samych towarów, (ii) kształtu towarów lub innej ich właściwości, niezbędnych do uzyskania efektu technicznego, (iii) kształtu lub innej właściwości, zwiększających znacznie wartość towarów nie będą mogły być zarejestrowane jako znaki towarowe. Rozszerzenie charakteru oznaczeń o „inne właściwości” może wskazywać na otwarcie się na częstsze przypadki rejestrowania niekonwencjonalnych znaków towarowych.

Następnie głos zabrała Pani sędzia Beata Piwowarska, przewodnicząca Sądu Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych, która podzieliła się ze słuchaczami swoim doświadczeniem w orzekaniu w sprawach o naruszenie praw do przestrzennych znaków towarowych. Prelegentka podkreśliła, że wybór przez przedsiębiorców przestrzennych znaków towarowych jako formy ochrony dla swoich towarów jest podyktowany przede wszystkim interesem gospodarczym i próbą znalezienia sposobu na zapewnienie sobie możliwości przedłużania ochrony „w nieskończoność”. Gdy ochrona wygasa w jednym reżimie, przedsiębiorca sięga po kolejny. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, podobnie jak patent na wynalazek, jest prawem ograniczonym w czasie. Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego trwa przez okres 25 lat od daty zgłoszenia. Prawo do znaku towarowego może natomiast być przedłużane (pod warunkiem uiszczania odpowiednich opłat) na kolejne, 10-letnie okresy czasu praktycznie rzecz ujmując „w nieskończoność”. Stąd atrakcyjność ochrony kształtów towarów jako przestrzennych znaków towarowych.

W swojej prezentacji sędzia Beata Piwowarska przypomniała również ciekawy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie Danone vs. Bakoma z 18 lipca 2014 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2897/13, o którym pisaliśmy w artykule Czy kształt pojemniczka na jogurt może być znakiem towarowym?) oraz wyrok TS UE z 16 września 2015 r. w sprawie C-215/14 Nestle vs. Cadbury w sprawie wtórnej zdolności odróżniającej przestrzennego znaku towarowego, w której TS UE stwierdził, że:

W celu uzyskania rejestracji znaku towarowego, który uzyskał charakter odróżniający w następstwie używania w rozumieniu art. 3 us. 3 dyrektywy 2008/95 (…) zgłaszający musi przedstawić dowód, że zainteresowany krąg odbiorców postrzega towar lub usługę oznaczone tym tylko znakiem, z pominięciem wszelkich innych znaków, które również mogą występować jako pochodzące z określonego przedsiębiorstwa.

(Nie)używanie znaku towarowego

W ostatniej części drugiego dnia Sympozjum prezentację wygłosiła Pani Dominika Walicka z Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), która przedstawiła problem nieużywania znaków towarowych. Mówczyni podkreśliła, że używanie znaku towarowego jest warunkiem niezbędnym do utrzymania ochrony znaku i sposobem na uniknięcie unieważnienia znaku. W praktyce ważne jest zatem, aby używać znak i przechowywać dowody jego używania. Dowodami używania znaku mogą być różnego rodzaju rachunki, katalogi, opakowania towarów, oświadczenia osób odpowiedzialnych za dystrybucję lub reklama. Warto zachowywać oryginały dokumentacji (np. rachunki czy katalogi) w dobrej jakości na wypadek ewentualnego postępowania o unieważnienie. Istotne jest również – podkreśliła prelegentka – aby używanie znaku było faktyczne i nie miało jedynie symbolicznego charakteru oraz było zgodne z podstawową funkcją znaku towarowego (wyrok TS z 11.03.2003 r. w sprawie C-40/01 „Minimax”). Pani Dominika Walicka wskazała również, że istotna jest częstotliwość lub regularność używania znaku (postanowienie TS z 27.01.2004 r. w sprawie C-259/02 „La Mer”).

Jako ostatni głos zabrał prof. Ryszard Skubisz, który przedstawił słuchaczom powody przekształcenia znaku towarowego w nazwę rodzajową lub cechę produktu oraz skutki takiego przekształcenia. Podstawową cechą znaku towarowego jest zdolność do rozróżniania towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innych przedsiębiorstw. Czasem jednak zarejestrowany znak towarowy po pewnym czasie swego istnienia na rynku przestaje spełniać tę funkcji. Na skutek działań lub zaniedbań uprawnionego staje się on oznaczeniem zwyczajowym w stosunku do towarów, dla których był zarejestrowany. Tak stało się m.in. z takimi znakami towarowymi jak termos, walkman czy… margaryna, o czym więcej przeczytacie w artykule Generyczne znaki towarowe, czyli jak nie dać się „zdegenerować”?.

Drugi dzień Sympozjum „Ochrona znaków towarowych i wzorów przemysłowych w Unii Europejskiej” zakończył się panelem dyskusyjnym zatytułowanym „Skutki używania znaku towarowego”, którego uczestnikami były (co warte podkreślenia) same Panie: Edyta Demby-Siwek, dyrektor Departamentu Znaków Towarowych UPRP, dr Julia Chlebny z Uniwersytetu Łódzkiego oraz Pani Dominika Walicka z EUIPO. Moderatorem panelu dyskusyjnego był dr Michał Mazurek z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Sympozjum prowadził dr Piotr Zakrzewski – Zastępca Dyrektora Departamentu Promocji i Wspierania Innowacyjności Urzędu Patentowego RP. Wywiad z dr Piotrem Zakrzewskim zatytułowany IP w świecie startupów na temat znaczenia własności intelektualnej w rozwoju startupu możecie przeczytać na Lookreatywni.pl.

***

grafika autorstwa ibreakstock pochodzi z banku zdjęć Fotolia

Czy wiesz, że Lookreatywni to nie tylko baza wiedzy?

Jesteśmy zaufanym partnerem, który nie tylko doradza i zabezpiecza klienta pod względem prawnym, ale również wspiera go biznesowo.