Czy to koniec prawa panoramy? 馃摳
„Zakazuje si臋, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny spos贸b obrazu lub wizerunku obiekt贸w szczeg贸lnie wa偶nych dla bezpiecze艅stwa lub obronno艣ci pa艅stw (…)” tak rozpoczyna si臋 nowy przepis art. 616a, kt贸ry ma znale藕膰 si臋 w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Czy nowy przepis zwiastuje koniec prawa (wolno艣ci) panoramy, kt贸re znali艣my do tej pory?
Zmiana Kodeksu karnego
Zgodnie z uchwalon膮 w dniu 17 sierpnia 2023 r. ustaw膮 z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niekt贸rych innych ustaw (na moment tworzenia wpisu: ustawa po rozpatrzeniu stanowiska Senatu, Sejm przyj膮艂 poprawki Senatu), do ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny ma zosta膰 dodany „art. 616a” zgodnie z kt贸rym (ust.1):
„Art. 616a. 1. Zakazuje si臋, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny spos贸b obrazu lub wizerunku:
1) obiekt贸w szczeg贸lnie wa偶nych dla bezpiecze艅stwa lub obronno艣ci pa艅stwa, obiekt贸w resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczeg贸lnie wa偶ne dla bezpiecze艅stwa lub obronno艣ci pa艅stwa, obiekt贸w infrastruktury krytycznej, je偶eli zosta艂y oznaczone znakiem graficznym wyra偶aj膮cym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”
2) os贸b lub ruchomo艣ci znajduj膮cych si臋 w obiektach, o kt贸rych mowa w pkt 1.”
Konsekwencje braku stosowania powy偶szego zakazu ustawodawca wskazuje za艣 w nowym art. 683a ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, zgodnie z kt贸rym:
„Art. 638a. 1. Kto bez zezwolenia fotografuje, filmuje lub utrwala w inny spos贸b obraz obiektu, o kt贸rym mowa w art. 616a, oznaczonego znakiem zakazu fotografowania, albo wizerunek osoby lub ruchomo艣ci znajduj膮cej si臋 w takim obiekcie, podlega karze aresztu albo grzywny.
2. W razie pope艂nienia wykroczenia okre艣lonego w ust. 1 mo偶na orzec przepadek przedmiot贸w pochodz膮cych z tego wykroczenia oraz s艂u偶膮cych do pope艂nienia wykroczenia, cho膰by nie stanowi艂y w艂asno艣ci sprawcy.”
Wiele niewiadomych
Zgadzam si臋 z wypowiedzi膮 dr Paw艂a Czarneckiego z Katedry Post臋powania Karnego Uniwersytetu Jagiello艅skiego, kt贸ry na potrzeby artyku艂u pt.: „Za zdj臋cie na lotnisku lub na poczcie b臋dzie mo偶na straci膰 telefon” autorstwa Pani Moniki Sewastianowicz i Robert Horbaczewskiego (LEX, 26.08.2023 r.), powiedzia艂:
„Obronno艣ci kraju nowy przepis zatem nie poprawi, a mo偶e jedynie wywo艂a膰 niepotrzebne spory prawne. Mo偶e by膰 tak偶e trudny do zastosowania, bo b臋dzie prowadzi艂o do spor贸w, czy tablica by艂a widoczna z miejsca, w kt贸rym sta艂 fotograf, czy te偶 nie. Zreszt膮 jeszcze przed wej艣ciem przepisu w 偶ycie w obiektach s膮 zakazy fotografowania na podstawie przepis贸w administracyjnych.”
W poszukiwaniu proporcjonalno艣ci
Kara w postaci ryzyka przepadku sprz臋tu, o kt贸rym mowa w nowym art. 683a ust. 2. jest szczeg贸lnie kontrowersyjna („2. W razie pope艂nienia wykroczenia okre艣lonego w ust. 1 mo偶na orzec przepadek przedmiot贸w pochodz膮cych z tego wykroczenia oraz s艂u偶膮cych do pope艂nienia wykroczenia, cho膰by nie stanowi艂y w艂asno艣ci sprawcy.”) dlatego zgadzam si臋 r贸wnie偶 z dr Paw艂em Czarneckim r贸wnie偶 i w tej wypowiedzi:
„Po pierwsze przepis ten powinien usuni臋cia raczej samego zdj臋cia lub utrwalonego filmu, a nie sprz臋tu, na kt贸rym go utrwalono. – Po drugie – je偶eli obejmie sprz臋t, to moim zdaniem b臋dzie to 艣rodek nieproporcjonalny do wagi czynu. Nie wyobra偶am sobie konfiskaty aparatu i obiektywu wartych kilkana艣cie tysi臋cy, dlatego, 偶e kto艣 zrobi艂 zdj臋cie z jakim艣 budynkiem w tle – wskazuje dr Czarnecki.”
Co dalej z prawem panoramy?
Wa偶ne, aby przypomnie膰, 偶e wskazany powy偶ej przepis art. 616a ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny stoi w sprzeczno艣ci z bardzo wa偶n膮 instytucj膮 prawa autorskiego, z kt贸rej dzisiaj korzysta wielu obywateli – prawem (wolno艣ci膮) panoramy, kt贸ra wywodzi si臋 z art. 33 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
Art.聽 33.聽聽[Utwory wystawione w miejscach publicznych lub wykorzystywane w encyklopediach i atlasach]Wolno rozpowszechnia膰:
1) utwory wystawione na sta艂e na og贸lnie dost臋pnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednak偶e nie do tego samego u偶ytku;
2) (uchylony);
3) w encyklopediach i atlasach – opublikowane utwory plastyczne i fotograficzne, o ile nawi膮zanie porozumienia z tw贸rc膮 celem uzyskania jego zezwolenia napotyka trudne do przezwyci臋偶enia przeszkody. Tw贸rcy przys艂uguje w贸wczas prawo do wynagrodzenia.
Zastanawiam si臋, czy ustawodawca, wprowadzaj膮c nowy przepis i daleko id膮ce konsekwencje, wzi膮艂 pod uwag臋 t臋 wa偶n膮 instytucj臋 prawa autorskiego?
Mam nadziej臋, 偶e tak. B臋d臋 Was informowa膰 o dalszych losach prawa panoramy w kontek艣cie planowanych zmian w kodeksie karnym.
PS. Gdy podstaw膮 dzia艂ania jest strach, rodz膮 si臋 absurdy. Tracimy wtedy wszyscy.
___
fot.: Muhammad Ruqi Yaddin on Unsplash
Dowiedz si臋 wi臋cej na temat prawa (wolno艣ci) panoramy:
- #IPtalk #7: Wolno艣膰 panoramy: Fotografowanie budynk贸w a prawo
- Fotograficzny Mastermind #41: Prawo autorskie w聽fotografii, wolno艣膰 panoramy
PS. Jeste艣 fotografem i szukasz bezpiecznego i sprawdzonego wzoru umowy na wykonanie sesji zdj臋ciowej, kt贸ry b臋dziesz m贸g艂 w 艂atwy spos贸b uzupe艂ni膰 i dopasowa膰 do potrzeb wsp贸艂pracy z ka偶dym klientem?
Zobacz: wz贸r umowy na聽wykonanie sesji zdj臋ciowej wraz z聽za艂膮cznikami.