Czy to koniec prawa panoramy? 📸

Aktualności

Magdalena Miernik

Opublikowano 27 sierpnia 2023

„Zakazuje się, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państw (…)” tak rozpoczyna się nowy przepis art. 616a, który ma znaleźć się w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Czy nowy przepis zwiastuje koniec prawa (wolności) panoramy, które znaliśmy do tej pory?

Zmiana Kodeksu karnego

Zgodnie z uchwaloną w dniu 17 sierpnia 2023 r. ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (na moment tworzenia wpisu: ustawa po rozpatrzeniu stanowiska Senatu, Sejm przyjął poprawki Senatu), do ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny ma zostać dodany „art. 616a” zgodnie z którym (ust.1):

„Art. 616a. 1. Zakazuje się, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku:

1) obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów infrastruktury krytycznej, jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”

2) osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach, o których mowa w pkt 1.”

Konsekwencje braku stosowania powyższego zakazu ustawodawca wskazuje zaś w nowym art. 683a ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, zgodnie z którym:

„Art. 638a. 1. Kto bez zezwolenia fotografuje, filmuje lub utrwala w inny sposób obraz obiektu, o którym mowa w art. 616a, oznaczonego znakiem zakazu fotografowania, albo wizerunek osoby lub ruchomości znajdującej się w takim obiekcie, podlega karze aresztu albo grzywny.

2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec przepadek przedmiotów pochodzących z tego wykroczenia oraz służących do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły własności sprawcy.”

Wiele niewiadomych

Zgadzam się z wypowiedzią dr Pawła Czarneckiego z Katedry Postępowania Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, który na potrzeby artykułu pt.: „Za zdjęcie na lotnisku lub na poczcie będzie można stracić telefon” autorstwa Pani Moniki Sewastianowicz i Robert Horbaczewskiego (LEX, 26.08.2023 r.), powiedział:

„Obronności kraju nowy przepis zatem nie poprawi, a może jedynie wywołać niepotrzebne spory prawne. Może być także trudny do zastosowania, bo będzie prowadziło do sporów, czy tablica była widoczna z miejsca, w którym stał fotograf, czy też nie. Zresztą jeszcze przed wejściem przepisu w życie w obiektach są zakazy fotografowania na podstawie przepisów administracyjnych.”

W poszukiwaniu proporcjonalności

Kara w postaci ryzyka przepadku sprzętu, o którym mowa w nowym art. 683a ust. 2. jest szczególnie kontrowersyjna („2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec przepadek przedmiotów pochodzących z tego wykroczenia oraz służących do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły własności sprawcy.”) dlatego zgadzam się również z dr Pawłem Czarneckim również i w tej wypowiedzi:

„Po pierwsze przepis ten powinien usunięcia raczej samego zdjęcia lub utrwalonego filmu, a nie sprzętu, na którym go utrwalono. – Po drugie – jeżeli obejmie sprzęt, to moim zdaniem będzie to środek nieproporcjonalny do wagi czynu. Nie wyobrażam sobie konfiskaty aparatu i obiektywu wartych kilkanaście tysięcy, dlatego, że ktoś zrobił zdjęcie z jakimś budynkiem w tle – wskazuje dr Czarnecki.”

źródło: https://www.prawo.pl/…/zakaz-fotografowania-wykroczenie…

Co dalej z prawem panoramy?

Ważne, aby przypomnieć, że wskazany powyżej przepis art. 616a ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny stoi w sprzeczności z bardzo ważną instytucją prawa autorskiego, z której dzisiaj korzysta wielu obywateli – prawem (wolnością) panoramy, która wywodzi się z art. 33 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Art. 33. [Utwory wystawione w miejscach publicznych lub wykorzystywane w encyklopediach i atlasach]

Wolno rozpowszechniać:

1) utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku;

2) (uchylony);

3) w encyklopediach i atlasach – opublikowane utwory plastyczne i fotograficzne, o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego zezwolenia napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Twórcy przysługuje wówczas prawo do wynagrodzenia.

Zastanawiam się, czy ustawodawca, wprowadzając nowy przepis i daleko idące konsekwencje, wziął pod uwagę tę ważną instytucję prawa autorskiego?

Mam nadzieję, że tak. Będę Was informować o dalszych losach prawa panoramy w kontekście planowanych zmian w kodeksie karnym.

PS. Gdy podstawą działania jest strach, rodzą się absurdy. Tracimy wtedy wszyscy.

___

fot.: Muhammad Ruqi Yaddin on Unsplash

Dowiedz się więcej na temat prawa (wolności) panoramy:

PS. Jesteś fotografem i szukasz bezpiecznego i sprawdzonego wzoru umowy na wykonanie sesji zdjęciowej, który będziesz mógł w łatwy sposób uzupełnić i dopasować do potrzeb współpracy z każdym klientem?

Zobacz: wzór umowy na wykonanie sesji zdjęciowej wraz z załącznikami.