#IPtalk #3: Ochrona wizerunku czyli o czym pamiętać publikując zdjęcia z wakacji w sieci?

Opublikowano

Lato to czas wzmożonej aktywności w mediach społecznościowych, kiedy nasze konta zapełniają się radosnymi zdjęciami dokumentującymi letnie wyprawy. Na wielu wakacyjnych zdjęciach można zobaczyć utrwalone wizerunki osób trzecich – rodziny, przyjaciół czy znajomych. Czy publikując zdjęcia przedstawiające wizerunek innych osób musimy uzyskać ich zgodę? Czym jest ochrona wizerunku? I o czym warto pamiętać publikując zdjęcia w sieci? Zapraszam do lektury.

 

 

Czym jest wizerunek?

Zaczniemy od definicji wizerunku. Czym tak w ogóle jest wizerunek człowieka? Wizerunek to pewne dostrzegalne, fizyczne cechy człowieka tworzące jego wygląd i pozwalające na identyfikację konkretnej osoby wśród innych osób.

Wizerunek zaliczany jest do dóbr osobistych człowieka i podlega ochronie niezależnie od tego, czy wskutek bezprawnego posłużenia się nim doszło do naruszenia innych dóbr osobistych człowieka, np. dobrego imienia.

Każda osoba fizyczna i prawna ma wyłączne prawo decydowania o rozpowszechnianiu jej wizerunku. Rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.

Warto wiedzieć, że wizerunek – rozumiany szerzej jako tożsamość człowieka – to nie tylko sylwetka lub twarz.

Elementem wizerunku może być również charakterystyczna dla danej osoby oryginalna fryzura, tembr głosu czy sposób poruszania się (na przykład typowy dla Charliego Chaplina kołyszący się chód i charakterystyczne elementy jego stroju: melonik, laseczka i rozchodzone, za duże buty).

Skoro wiemy już czym jest wizerunek zastanówmny się, kiedy mamy do czynienia z jego rozpowszechnieniem.

Rozpowszechnienie to publiczne udostępnienie – upublicznienie fotografii przedstawiającej wizerunek osoby fizycznej w taki sposób, aby z fotografią (a przy okazji z wizerunkiem osoby przedstawionej na fotografii) mogła zapoznać się bliżej nieokreślona grupa osób.

Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku

Prawo do wizerunku to jedno z najważniejszych praw każdego człowieka. Dlatego bezpieczne rozpowszechnianie wizerunku osoby utrwalonej na zdjęciu (nawet osoby nam znanej lub bliskiej) wymaga jej zgody. 

O konieczności uzyskania zgody na rozpowszechnianie wizerunku mówi wyraźnie art. 81 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

„rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej”.

Jaka powinna być zgoda na rozpowszechnianie wizerunku?  Powinna być przede wszystkim wyraźna i jednoznaczna.

Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie musi być koniecznie wyrażona w formie pismnej (choć oczywiście może być) natomiast ważne jest, aby była wyraźna i wyrażona dobrowolnie. Osoba, której wizerunek chcemy wykorzystać, powinna móc świadomie zdecydować, czy godzi się na rozpowszechnianie jej wizerunku (np. w mediach społecznościowych), czy nie.

Ochrona wizerunku osób publicznych

Istnieją wyjątkowe sytuacje, gdy zezwolenie na korzystanie z wizerunku nie będzie konieczne. Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie będzie potrzebna wtedy, gdy rozpowszechnienie:

  • dotyczy osoby powszechnie znanej, a wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych:

To znaczy, że jeśli spotkamy na plaży znanego polityka, który obok nas wypoczywa ze swoją rodziną i zrobimy mu zdjęcie to nadal musimy uzyskać zgodę na rozpowszechnianie jego wizerunku. W czasie urlopu polityk nie wypełnia bowiem swoich obowiązków zawodowych lecz odpoczywa z najbliższymi jak każda inna osoba prywatna.

  • dotyczy osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza:

Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku osoby uwiecznionej na zdjęciu nie będzie konieczne w sytuacji, gdy osoba ta stanowi jedynie element tła, szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, impreza miejsca lub konferencja naukowa.

Wyjątek przewidziany przez prawo autorskie nie dotyczy wizerunków skadrowanych czy też takich, w których wizerunek danej osoby (czy też osób) jest elementem kluczowym całego zdjęcia (grupowe selfie nie mieści się zatem w zakresie tego wyjątku).

Ochrona wizerunku – o czym jeszcze warto pamiętać?

Dodatkowym argumentem na podjęcie wysiłku uzyskania zgody na rozpowszechnianie wizerunku niech będzie fakt, że ciężar dowodu na to, że rozpowszechnianie wizerunku nie wykroczyło poza uzyskany zakres zezwolenia i określony cel, spoczywa na rozpowszechniającym ten wizerunek a nie na osobie, która została uwieczniona na zdjęciu.To oznacza, że w przypadku ewentualnego sporu to osoba, która zamieściła zdjęcie w sieci będzie musiała udowodnić, że miała zgodę osoby, której wizerunek rozpowszechniła.

Dlatego zachęcam Was do świadomego dzielenia się swoimi wspomnieniami z wakacji (nie tylko w mediach społecznościowych) i do respektowania prawa do wizerunku zarówno swojego, jak i współtowarzyszy wakacyjnych podróży.

***

Zobacz także:

PS. Jesteś fotografem i szukasz bezpiecznego i sprawdzonego wzoru umowy na wykonanie sesji zdjęciowej, który będziesz mógł w łatwy sposób uzupełnić i dopasować do potrzeb współpracy z klientem?
Zobacz: wzór umowy na wykonanie sesji zdjęciowej wraz z załącznikami.

Fot. Yanapi Senaud on Unsplash

Czy wiesz, że Lookreatywni to nie tylko baza wiedzy?

Jesteśmy zaufanym partnerem, który nie tylko doradza i zabezpiecza klienta pod względem prawnym, ale również wspiera go biznesowo.