Trzy cenne składniki, czyli co jest potrzebne do odniesienia sukcesu w branży kreatywnej?
Dzisiaj opowiem Ci o trzech cennych składnikach, które są niezbędne do tego, aby odnieść sukces w branży kreatywnej. Niezależnie od tego, jaki obszar rynku chciałaby rozwijać kreatywny przedsiębiorca istnieje pewien niezawodny zestaw wiedzy i umiejętności, które jak żadne inne popchną jego biznes do przodu — i to niezależnie do tego, w którym z obszarów będzie chciał komercjalizować swoją własność intelektualną. Poznaj trzy składniki potrzebne do odniesienia sukcesu w branży kreatywnej.
Artykuł „Trzy cenne składniki, czyli co jest potrzebne do odniesienia sukcesu w branży kreatywnej?” został opublikowany pierwotnie w Raporcie: kreatywność w biznesie. Przyszłość sektora kreatywnego w Polsce, który powstał z inicjatywy Centrum Kreatywności Targowa
Cenne składniki
Niezależnie od tego, jaki obszar rynku chciałaby rozwijać kreatywny przedsiębiorca istnieje pewien niezawodny zestaw wiedzy i umiejętności, które jak żadne inne popchną jego biznes do przodu — i to niezależnie do tego, w którym z obszarów będzie chciał komercjalizować swoją własność intelektualną.
Branża kreatywna, choć się profesjonalizuje i korzysta z coraz to nowszych rozwiązań technologicznych, to cały czas na zbyt niskim poziomie jest podstawowa wiedza o:
- przepisach prawa własności intelektualnej;
- zasadach zawierania umów;
- komunikacji i… ludzkiej naturze.
Poniżej omówię te trzy cenne składniki potrzebne do odniesienia sukcesu w branży kreatywnej i krótko wyjaśnię, dlaczego wiedza z tych obszarów da przedsiębiorczemu twórcy realną przewagę biznesową. Zaczynamy.
Prawo własności intelektualnej jako narzędzie w rękach kreatywnego przedsiębiorcy
Zacznijmy zatem od podstawowej wiedzy na temat prawa własności intelektualnej, która – raz poznana i przyswojona – da większą pewność działania oraz bezpieczeństwo każdemu twórcy i przedsiębiorcy działającemu w branży kreatywnej. Prawo własności intelektualnej to nic innego jak zbiór narzędzi, które twórca może – w zależności od sytuacji czy potrzeb – zastosować na różnych etapach rozwoju jego biznesu w branży kreatywnej. O jakich narzędziach mowa?
- narzędzie #1: prawo autorskie
To narzędzie przyda się każdemu twórcy; ochrona prawnoautorska efektów pracy twórczej
powstaje bowiem automatycznie, z chwilą ustalenia (stworzenia i uzewnętrznienia) utworu, i to w dodatku bezpłatnie;
- narzędzie #2: prawo własności przemysłowej
O tym narzędziu prawnym warto pamiętać, gdy twórcy zależy na ochronie efektów jego pracy potwierdzonej urzędowym dokumentem bądź gdy twórca buduje swoją własną markę towaru bądź usługi i zależy mu na tym, aby tę markę odpowiednio mocno chronić i wzmacniać; przy pomocy prawa własności przemysłowej przedsiębiorczy twórca ma możliwość uzyskać prawo ochronne na znak towarowy, aby w ten sposób zapewnić swojej marce mocną ochronę i bazę do dalszego rozwoju; ochrona wynikająca z przepisów
prawa własności przemysłowej nie jest bezpłatna ani automatyczna, wymaga przygotowania stosownego zgłoszenia, przejścia przez procedurę rejestrową oraz uiszczenia odpowiednich opłat urzędowych;
• narzędzie #3: ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Z tego narzędzia warto skorzystać, gdy kreatywnemu przedsiębiorcy zależy na ochronie i zabezpieczeniu ważnych gospodarczo informacji (ochronie tzw. know-how) – ta ustawa oferuje bowiem narzędzia do ochrony tzw. tajemnicy przedsiębiorstwa czyli ważnych
biznesowo informacji, dzięki którym kreatywny przedsiębiorca chciałby rozwijać swój biznes w branży kreatywnej, a które powinny pozostać poufne, aby przedsiębiorca mógł cieszyć
się przewagą biznesową i na niej budować swój biznes;
Mądre korzystanie z wymienionych wyżej narzędzi da każdemu kreatywnemu przedsiębiorcy istotną przewagę konkurencyjną oraz mocny fundament pod bezpieczny rozwój jego biznesu.
Umowa – przyjaciel każdego przedsiębiorcy
Skutecznie chroniona własność intelektualna to pierwszy krok do budowania przewagi biznesowej. Drugi zaś to mądre rozporządzanie (tę chronioną) własnością intelektualną. Do rozporządzania IP niezbędna będzie umiejętność negocjowania i zawieranie odpowiednich umów.
Zawieranie umów jest nieodłącznym elementem pracy w sektorze kreatywnym.
Wcześniej czy później każdemu przedsiębiorczemu twórcy przyjdzie zmierzyć się z umowami cywilnoprawnymi, w tym regulującymi zasady korzystania z praw autorskich. Im prędzej twórca dowie się jakie są podstawowe rodzaje umów, czym się między sobą różnią i co powinny zawierać — tym lepiej (i dla niego, i dla jego biznesu).
Jaką umowę zawrzeć w przypadku krótkiej współpracy? Jaką zaś przy planowanej współpracy długofalowej? Czym różni się umowa o dzieło od zlecenia? I czym jest umowa o świadczenie usług?
Przedstawiciel branży kreatywnej, znając różnice pomiędzy podstawowymi rodzajami umów, wyróżnia się na rynku i staje się nie tylko godnym zaufania, świadomym swoich praw i obowiązków partnerem biznesowym ale i — niejako „przy okazji” — przedsiębiorcą pewniejszym siebie i spokojniejszym o własną przyszłość. I nie chodzi tu o studiowanie prawa czy pisanie własnych umów – to należy zostawić specjalistom
w swojej dziedzinie. Mam na myśli cenną i potrzebną na rynku świadomość tego, że umowa o dzieło to umowa, przez którą przyjmujący dzieło (najczęściej przedsiębiorczy twórca, który chce zarobić na swoim talencie czy umiejętnościach) zobowiązuje się do wykonania oznaczonego działa, a zatem w jego interesie jest mądre i precyzyjne oznaczenie tego dzieła.
Chodzi więc o wiedzę o tym, że – inaczej niż w przypadku umowy o dzieło — w przypadku umowy zlecenia uwaga stron przesunięta jest z efektu końcowego (jak było w przypadku umowy o dzieło) na aspekt czynnościowy (do prawidłowej realizacji umowy zlecenia czy umowy o świadczenie usług nie jest konieczne powstanie efektu finalnego, ważne jest tutaj staranne działanie, podejmowanie stałego wysiłku ku danemu celowi, a nie efekt jako taki).
Aby doszło do skutecznego zawarcia umowy pomiędzy stronami nie jest konieczne podpisanie umowy w „klasycznej”, pisemnej formie. Aby doszło do skutecznego zawarcia umowy wystarczy, aby strony dokonały „zgodnego oświadczenia woli” w jakiejkolwiek formie (może być to np. gest dłoni, wymiana maili czy wiadomości wysyłanych przez komunikator).
Zasady współpracy pomiędzy przedsiębiorcą a jego klientem mogą być zawarte w różnych formach — na przykład w popularnej tzw. formie dokumentowej, która w praktyce sprowadza się do zawierania każdego dnia przez niezliczoną liczbę przedsiębiorców umów:
- w formie wiadomości e-mail;
- w formie treści SMS;
- a nawet w formie ustnej.
Istnieje jednak rodzaj umów, które dla swojej skuteczności potrzebują formy pisemnej pod
rygorem nieważności (ew. kwalifikowanego podpisu elektronicznego). Których z umów to dotyczy? Tych, które regulują zasady korzystania z praw autorskich do utworu (-ów) stworzonego przez kreatywnego przedsiębiorcę.
Jeżeli klient takiego twórcy chce nabyć nie tylko egzemplarz (zapisany na przykład na nośniku fizycznym bądź elektronicznym) konkretnego dzieła (utworu), ale również związane z nim prawa autorskie (autorskie prawa majątkowe bądź zgodę na ich wykorzystywanie) to ważne jest, aby pomiędzy stronami transakcji została zawarta umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych bądź stosowna umowa licencyjna.
W przypadku chęci udzielenia licencji tzw. wyłącznej forma pisemna będzie – podobnie jak w przypadku chęci nabycia autorskich praw majątkowych do utworu – obowiązkowa.
W przypadku zaś chęci udzielenia klientowi licencji niewyłącznej – forma pisemna nie będzie konieczna, a twórczy przedsiębiorca i jego klient będą mogli ustalić warunki korzystania z utworu na zasadach licencji niewyłącznej, na przykład podczas wymiany wiadomości e-mail.
Niezależnie od tego, jaki rodzaj umowy uznamy za najodpowiedniejszy dla uregulowania relacji z klientem warto pamiętać, że zgodnie z generalną zasadą swobody umów zarówno pomysłowy przedsiębiorca działający w branży kreatywnej, jak i jego klient mają prawo swobodnie podjąć decyzję co do tego czy, z kim i na jakich warunkach chcą zawrzeć pomiędzy sobą umowę. Dlaczego jednak zawieranie umów jest (bądź wydaje się) takie trudne dla (nie tylko) przedstawicieli branży kreatywnej?
Komunikacja, komunikacja i jeszcze raz komunikacja
Umowy są wyzwaniem dla większości twórców i przedsiębiorców (nie tylko pracujących na co dzień w branży kreatywnej) przede wszystkim dlatego, że dobra umowa jest wynikiem dobrej
komunikacji, poznania własnych potrzeb i granic oraz otwartej postawy na drugiego człowieka. A te niejednokrotnie stanowią wyzwanie. Może wręcz większość sporów nigdy nie miałaby miejsca, gdyby ich uczestnicy umieli się ze sobą prawidłowo komunikować i otwarcie mówić o własnych potrzebach już na etapie negocjacji treści umowy czyli zasad, na jakich powinna opierać się przyszła współpraca.
Umiejętność klarownego komunikowania się, zadawania pytań oraz budowania więzi to jedne z najważniejszych umiejętności kreatywnego przedsiębiorcy.
Początkowa wymiana korespondencji pomiędzy przedsiębiorcą a jego (przyszłym) klientem jest kluczowa w procesie ustalania zasad współpracy. Warto zadbać już na etapie pierwszej wymiany wiadomości pomiędzy przedsiębiorcą a potencjalnym kontrahentem o dobrą, spokojną i rzeczową komunikację oraz poznać drugą stronę i jej potrzeby. Ten pierwszy, początkowy etap „budowania relacji” to najlepszy czas, aby — poprzez zadawanie odpowiednich pytań — upewnić się, że dobrze rozumiemy wzajemne potrzeby i jesteśmy w stanie na te potrzeby odpowiedzieć. Warto zadawać pytania, aby poznać potrzeby przyszłego klienta.
Po poznaniu potrzeb klienta i upewnieniu się, że jesteśmy w stanie na nie odpowiedzieć, bardzo ważnym krokiem na drodze do ustalenia zasad współpracy biznesowej jest przesłanie potencjalnemu klientowi oferty. Etap ten jest często niedoceniany przez przedsiębiorczych twórców, a sama oferta rozumiana jest bardzo wąsko – najczęściej jako wskazanie konkretnej kwoty wynagrodzenia za wykonanie określonego zamówienia.
A przecież prezentacja oferty to dokonały moment do tego, aby poinformować klienta nie tylko o wysokości oczekiwanego wynagrodzenia ale i warunkach współpracy, ważnych z punktu widzenia dla kreatywnego przedsiębiorcy. Twórcy miewają problem z informowaniem o zasadach współpracy, ponieważ nie znają siebie i swoich granic — szczególnie, gdy są na początku drogi zawodowej i (czasami zbyt mocno) chcą zyskać przychylność klienta. Dlatego, poza istotnym zdobywaniem wiedzy, warto w procesie rozwoju siebie jako przedsiębiorcy czy eksperta postawić również na rozwój osobisty, wzmacnianie siebie jako człowieka.
Wróćmy jednak do oferty. Dokument ten to najlepsze miejsce na przedstawienie
potencjalnemu kontrahentowi – poza warunkami współpracy – również preferowanych sposobów dyspozycji prawami autorskimi do utworu (jeżeli taki utwór już istnieje bądź ma powstać w wyniku współpracy pomiędzy przedsiębiorcą a jego klientem).
Z zaoferowanych przez kreatywnego przedsiębiorcę możliwych sposobów dyspozycji prawami autorskimi, klient może wówczas swobodnie wybierać bądź odpowiednio wcześniej dowiedzieć się, jaki zakres dyspozycji prawami autorskimi do utworu jest osiągalny. W praktyce często od tego, który wariant dyspozycji prawami autorskimi do utworu wybierze klient, zależeć będzie finalna treść umowy (i wysokość wynagrodzenia) oraz to, czy zaistnieje
konieczność podpisania umowy w klasycznej formie pisemnej, czy wystarczająca będzie — wspomniana wcześniej — forma dokumentowa. Warto więc dobrze wykorzystać możliwość przesłania oferty klientowi i odpowiednio wcześniej przemyśleć jej treść.
Precyzyjna, zrozumiała dla obu stron oferta to podstawa dobrej umowy. Jeżeli klient zaakceptuje ofertę to duża część negocjacji pomiędzy stronami umowy została już
zrealizowana. Po zaakceptowanej ofercie dużo szybciej i przyjemniej kreatywny przedsiębiorca przeprowadzi negocjacje umowy, a w konsekwencji – zawrze umowę, która będzie bezpieczna dla obu stron.
Win-win w branży kreatywnej
Na koniec warto podkreślić, że umowa to porozumienie, dlatego tak ważna w
procesie jej zawierania jest umiejętna komunikacja. Umowa to porozumienie wyrażone w określonej formie (na przykład pisemnej bądź dokumentowej), do którego dochodzi, gdy obie strony łączy (powinny łączyć) pozytywne nastawienie, wzajemne zaufanie, chęć współpracy i dobra, budująca komunikacja. Warto o nie zadbać na początkowym etapie budowania relacji, jeszcze przed przystąpieniem do negocjacji umowy. Sam zaś dokument umowy powinien być potwierdzeniem zbudowanej wcześniej więzi, wzmacniać porozumienie i zaufanie pomiędzy stronami, rzetelnie przedstawić pozytywne intencje stron, które zdecydowały się na współpracę.
Trzy cenne składniki potrzebne do odniesienia sukcesu w branży kreatywnej to fundament. Wiedza na temat podstawowych narzędzi oferowanych przez prawo własności intelektualnej, zasad zawierania umów czy komunikacji to cenne składniki, które mogą przyczynić się zapewnienia przedstawicielowi branży kreatywnej realnej przewagi na rynku. Na koniec dnia to właśnie te małe różnice decydują o sukcesie.
___
Raport: kreatywność w biznesie. Przyszłość sektora kreatywnego w Polsce powstał z inicjatywy Centrum Kreatywności Targowa i został w całości poświęcony sektorowi kreatywnemu.
Zainteresował Cię artykuł „Trzy cenne składniki, czyli co jest potrzebne do odniesienia sukcesu w branży kreatywnej?” Chcesz dowiedzieć się więcej? Cały raport możesz bezpłatnie pobrać tutaj: https://cktargowa.pl/raport-kreatywnosc-w-biznesie/
Newsletter dla kreatywnych czyli bądź na bieżąco
Rozwijasz swój biznes w branży kreatywnej? Temat umów i prawa własności intelektualnej jest dla Ciebie ważny? Bądź ze mną w kontakcie. Zapraszam Cię do zapisania się do Newslettera dla kreatywnych! ❤
Konsultacje prawne online
Potrzebujesz pomocy prawnej? Porozmawiaj ze mną podczas konsultacji prawnych online.
Zobacz także:
