Działalność nierejestrowana – rozwiązanie na start w biznesie bez formalności? Działalność nierejestrowana w praktyce

Nie od dziś wiadomo, że sukces, który osiąga wiele ludzi to tylko wierzchołek potężnej góry, na szczyt której wiedzie często trudna i kręta droga. Na szczęście ścieżkę tę przebyto już nie raz, a poza tym mamy pomocnych specjalistów (w tym prawników), którzy – uzbrojeni w wiedzę – doradzają, prowadzą i zapobiegają potknięciom. Nie jest to więc droga nie do pokonania. Mimo to wielu początkujących przedsiębiorców obawia się, że ich przepis na mały biznes będzie chybiony, a „papierkologia” (jak zakładanie działalności czy prowadzenie księgowości) wygeneruje tylko zbędne koszty. „Na ratunek” osobom, które obawiają się wypłynąć na rynek na pełnych żaglach z wyżej wymienionych powodów, przychodzi działalność nierejestrowana. Czym jest działalność nierejestrowana? I kiedy warto z niej skorzystać?

Co to jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana, zwana inaczej działalnością nieewidencjonowaną, została wprowadzona w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, zgodnie z którym:

Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Kiedy można prowadzić działalność nierejestrową?

Działalność nierejestrowana może być środkiem do celu również dla Ciebie, jeżeli spełniasz kryteria wymienione w ustawie. Celem przewidzianych ograniczeń jest nienadużywanie wyjątku od konieczności złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

#1 Kryterium czasu: 60 miesięcy bez prowadzenia działalności gospodarczej

Pierwszym ograniczeniem jest dotychczasowe prowadzenie działalności gospodarczej. Jeżeli chcesz prowadzić działalność nierejestrowaną okres pomiędzy zamknięciem dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej, a rozpoczęciem działalności nierejestrowanej nie może być mniejszy niż 60 miesięcy. Szczególną uwagę zwracam Ci na konieczność zamknięcia działalności, co nie jest równoznaczne z jej zawieszeniem.

Jest to spore ograniczenie, ale mamy dla Ciebie dobrą informację. W art. 195 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej, znajdziemy wyjątek od tej reguły, zgodnie z którym działalność nierejestrowaną mogą prowadzić osoby niespełniające ww. warunków, jeżeli:

w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy (…) nie były wpisane do CEIDG (…) nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie tej ustawy wykonywały działalność gospodarczą.

#2 Kryterium kwotowe: przychód miesięczny nieprzekraczający 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę

Drugim obostrzeniem w zakresie możliwości skorzystania z rozwiązania, jakim jest działalność nierejestrowana jest limit przychodu miesięcznego z tej działalności. Taki przychód nie może przekraczać 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wysokość minimalnego rocznego wynagrodzenia jest zmienna i tak w 2018 roku była to kwota 2.100 złotych brutto, a w 2019 r. wynosi już 2.250 złotych brutto.

W każdym roku zatem powinieneś sprawdzić wysokość minimalnego wynagrodzenia, jak również kontrolować wysokość osiąganego przychodu. Przekroczenie połowy minimalnego wynagrodzenia w danym miesiącu spowoduje konieczność złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w ciągu 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu.

Co istotne przychód rozumiany jest jako wszelkie kwoty należne (wymagalne), nawet jeżeli nie zostały one faktycznie otrzymane. Nie należy natomiast do wyliczenia przychodu uwzględniać wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat czy skont. O kwotach należnych mówimy, kiedy możemy dochodzić ich zapłaty.

Pozostałe kryteria

Powinieneś jeszcze wiedzieć, że wyjątek w postaci działalności nierejestrowanej przewidziany jest wyłącznie jeżeli taka działalność prowadzona jest samodzielnie. Nie znajduje on zastosowania do spółek cywilnych. Dodatkowo, nie może być ona prowadzona w przypadku, gdy działalność wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej. 

Prowadzenie działalności nierejestrowej w praktyce

Jeżeli po weryfikacji, na podstawie powyżej przedstawionych kryteriów, uznasz, że działalność nierejestrowa jest rozwiązaniem dla Ciebie to… mamy dla Ciebie dobrą wiadomość. Poniżej znajdziesz kilka praktycznych wskazówek w zakresie jej prowadzenia i rozliczania.

Musisz wiedzieć, że zwolnienie od wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nie zwalnia Cię od konieczności uiszczania odpowiednich podatków oraz prowadzenia ewidencji. Najważniejsze informacje dot. działalności nierejestrowanej z podatkowego punktu widzenia przygotował doradca podatkowy, mec. Rafał Lewandowski: 

Generalnie, prowadzenie działalności nierejestrowanej:

• podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

Przedmiotem opodatkowania jest dochód, tj. różnica między przychodem z prowadzenia działalności nierejestrowej (czyli najczęściej kwotą uzyskaną od klienta, jeżeli działalność nie jest opodatkowana podatkiem VAT) oraz kosztami związanymi z uzyskaniem takiego przychodu.

Tak powstały dochód podlega opodatkowaniu generalnie 18% podatkiem (32%, jeżeli z innych dochodów osoby prowadzącej taką działalność został przekroczony próg 85.528 PLN w skali roku).

Działalność nierejestrową wykazuje się w PIT-36 w wierszu 9: „Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy”. Inaczej niż w przypadku działalności gospodarczej, nie trzeba opłacać okresowych zaliczek na PIT – podatek można zapłacić w skali roku;

• nie podlega obowiązku odprowadzania składek ZUS przez osobę prowadzącą taką działalność;

Zgodnie z interpretacjami ZUS (interpretacja ZUS w Gdańsku w interpretacji z 24 lipca 2018 r., sygn. akt DI/100000/43/822/2018), może się zdarzyć, że składki będą odprowadzane przez osoby na rzecz których zleceniobiorca prowadzący działalność nierejestrową wykonuje umowę zlecenia;

• z pewnymi wyjątkami,  nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadzie przepisów dotyczących zwolnienia podmiotowego z tytułu limitu obrotów (200.000 PLN w skali roku);

Wykonywanie działalności nierejestrowej w zakresie niektórych czynności (np. świadczenie usług doradczych), będzie wiązało się z koniecznością rejestracji na podatek VAT bez względu na wysokość obrotów’

• wiąże się z ograniczonymi, w porównaniu do prowadzenia działalności gospodarczej, obowiązkami dokumentacyjnymi.

Celem ustalenia przekroczenia limitu do prowadzenia działalności nierejestrowanej, należy prowadzić tzw. uproszczoną ewidencje sprzedaży bezrachunkowej (w przypadku zwolnienia z kasy fiskalnej) lub uproszczony rejestr sprzedaży (w przypadku prowadzenia działalności zwolnionej z VAT). Osoba prowadząca działalność nierejestrową ma możliwość wystawiania faktury VAT (np. ze stawką zwolnioną). 

Działalność nierejestrowana – podsumowanie

Działalność nierejestrowana nie jest prowadzona przez przedsiębiorcę według Prawa przedsiębiorców. Przedsiębiorcą bowiem jest osoba, która wykonuje działalność gospodarczą (zarejestrowaną). Nie oznacza to jednak, że prowadzący działalność nierejestrowaną nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu innych przepisów, np. kodeksu cywilnego. Przepisy regulujące sferę prywatnoprawną pomijają bowiem kryterium górnego limitu przychodowego w definicji przedsiębiorcy. Co to dla Ciebie oznacza?

Nie jesteś przedsiębiorcą na płaszczyźnie publicznoprawnej, ale w sferze prywatnoprawnej nim jesteś, dlatego nie zapominaj o swoich obowiązkach z tego tytułu.

Pomimo, że Twoja działalność nie będzie stanowiła tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, nie będziesz musiał złożyć wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, to Twój klient, konsument, może występować w stosunku do Ciebie z takimi  samymi roszczeniami, z jakimi występuje do osób z działalnością zarejestrowaną.

Działalność nierejestrowana nie jest rozwiązaniem idealnym, ale z pewnością dla wielu osób chcących rozpocząć swoją przygodę z biznesem, to bardzo dobre rozwiązanie na początek.

Działasz w modelu tzw. działalności nierejestrowanej? Jakie są Twoje doświadczenia? Napisz do nas na kontakt@lookreatywni.pl.

***

Piękną notatkę wizualną na podstawie informacji zawartych w tym artykule przygotował Vadim Gierko, tworzący na co dzień Kreatywne Notatki

https://www.instagram.com/kreatywnenotatki/ 

Masz dodatkowe pytania dot. działalności nierejestrowanej? Potrzebujesz porady prawnej? Skorzystaj z naszych E-konsultacji!

fot. Jukan Tateisi on Unsplash