Co nowego w domenie publicznej 2023?

Z początkiem każdego nowego roku do domeny publicznej trafiają tysiące zdjęć, obrazów, książek, muzyki, filmów. 1 stycznia to bowiem Dzień Domeny Publicznej, w którym do domeny publicznej przechodzą utwory, które zostały stworzone przez twórców zmarłych 70 lat temu. W praktyce oznacza to, że twórczość tych osób staje się „wolna” i może być przez nas wszystkich swobodnie wykorzystywana, również do celów komercyjnych.

Co nowego w domenie publicznej 2023?

Od 1 stycznia 2023 r. w domenie publicznej znajdują się utwory tych twórców, którzy zmarli w 1952 r., tj. między innymi:

• Waldemar Bonsels (1881-1952) – niemiecki pisarz, autor znanej na całym świecie książki dla dzieci „Pszczółka Maja i jej przygody” (data powstania: 1912 r.);
• Maria Montessori (1870-1952) – włoska lekarka i edukatorka, twórczyni jedynej w swoim rodzaju filozofii edukacji dziecięcej Montessori, autorka prac poświęconych pedagogice naukowej; 
• Ferenc Molnár (1878-1952) – węgierski pisarz, dramaturg i dziennikarz, autor powieści „Chłopcy z Placu Broni”.

Co warte podkreślenia – z dniem 1 stycznia 2023 r. do domeny publicznej trafiły oryginalne wersje dzieł ww. autorów. Tłumaczenia – jako utwory zależne – są chronione jako samodzielne przedmioty prawa autorskiego (i przejdą do domeny publicznej dopiero po upływie 70 lat od śmierci ich twórców – autorów tłumaczenia).

Zobacz także: Tłumaczenie według przepisów prawa autorskiego

Wraz z początkiem roku do domeny publicznej trafiły zatem oryginalne wersje dzieł twórców zmarłych w 1952 r. i to z nich można dzisiaj swobodnie korzystać.

Pełną listę autorów, którzy zmarli w 1952 r., a których twórczość przeszła do domeny publicznej, publikuje Wikipedia: „2023 in public domain”.

Domena publiczna a autorskie prawa osobiste

Pamiętaj, że autorskie prawa osobiste – w przeciwieństwie do autorskich praw majątkowych – nie wygasają wraz z upływem czasu dlatego wykorzystując dzieła, które znajdują się już w domenie publicznej, należy pamiętać o respektowaniu autorskich praw osobistych i wskazać autora wykorzystywanego dzieła (plus tytułu jego pracy, jeżeli jest nam znamy).

Domena publiczna – jedyna taka baza

Dzieła, które 1 stycznia przechodzą do domeny publicznej stanowią wspólne dziedzictwo, które może być przez nas dzisiaj dowolnie (i bezpłatnie) wykorzystywane, remiksowane i przerabiane (również jako baza dla nowych dzieł – i to bez obawy czy działamy w graniach dozwolonej inspiracji). Utwory znajdujące się w domenie publicznej można swobodnie kopiować, modyfikować i rozpowszechniać (również w celach komercyjnych).

Domena publiczna to jedyna w swoim rodzaju baza bezpiecznych zasobów twórczych, z którą powinien zaprzyjaźnić się każdy twórca.

Zobacz także:

• Jak długo trwa ochrona praw autorskich?
• Autorskie prawa osobiste – więź twórcy z utworem
• Inspiracja a opracowanie cudzego utworu – gdzie leży granica?
• Domena publiczna – jedyna taka baza bezpłatnych zasobów 
• CC: Jak korzystać z licencji Creative Commons?

fot.: Max Di Capua on Unsplash